ဂေဟစနစ်တွင် အမျိုးသမီးတို့၏ ကဏ္ဍ

သဘာ၀ပတ်၀န်းကျင်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှူတွင် အမျိုးသမီးတို့၏ကဏ္ဍသည် မည်မျှလောက်အရေးပါသနည်း။ မည်သည့်ဖြစ်ရပ်များတွင် အမျိုးသမီးတို့အား ပြစ်တင်ရှုတ်ချ နေကြသနည်း။ မည်သည့်လုပ်ရပ်များကို အမျိုးသမီးတို့၏ တာ၀န်သာဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုနေကြသနည်း။ အဆိုပါ ဆောင်းပါးသည်သဘာ၀ပတ်၀န်းကျင်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှူများတွင် ကျား၊မ တန်းတူညီ အခွင့်အရေးရှိကြောင်း ရှင်းလင်းတင်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် ဂေဟစနစ်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှုတွင် "မှေးမှိန်နေသည့် အမျိုးသမီးတို့၏ကဏ္ဍ" နှင့် "ထင်ဟပ်နေသည့် အမျိုးသမီးတို့၏ကဏ္ဍ" ဟူ၍ ကဏ္ဍ၂ခုဖြင့် ဆွေးနွေးတင်ပြချင်ပါသည်။

"မှေးမှိန်နေသည့် အမျိုးသမီးတို့၏ ကဏ္ဍ"

ဂေဟစနစ် (Ecological System) တွင် ဇီ၀မျိုးစုံမျိုးကွဲစုံလင်ခြင်း (Biodiversity) သည် အရေးကြီးသော အချက်တစ်ချက်ဖြစ်သည်။ ဇီ၀မျိုးစုံမျိုးကွဲစုံလင်မှုအတွက် အမယ်စုံစိုက်ပျိုးခြင်း (Multicultural Agriculture) သည် ထိရောက်သော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ထိုလုပ်ငန်းစဉ် တွင် အရေးကြီးသော အမျိုးသမီးတို့၏ကဏ္ဍသည် မှေးမှိန်နေ၍ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများ (Developed Countries) တွင် ပျောက်ကွယ်လုနီးပါးဖြစ်နေသည်။

အမျိုးသမီးများကို အိမ်တွင်းအမှူ စောင့်ရှောက်ပြုသည့် အိမ်သူများဟူ၍ သတ်မှတ်လေ့ရှိကြသည်။ အိမ်တွင်းအမှူတွင် ချက်ပြုတ်ရေးသည် အရေးပါသောအရာတစ်ခု ဖြစ်ပြီး အိမ်သူအများစု၏ လက်၀ယ်တွင်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် အိမ်သူများသည် မိသားစု၀မ်းစာအတွက် အစားအသောက်များ ဖန်တီးပြုလုပ်ပေးသူဖြစ်သည်။ အဆိုပါအကြောင်းကြောင့် အမျိုးသမီးများသည် တစ်နိုင်တစ်ပိုင် အိမ်တွင်းဥယျာဉ်များမှ တဆင့် လယ်ယာမြေများတွင် အမယ်စုံစိုက်ပျိုးရေး (Multicultural Agriculture) ကို ဖန်တီးပုံဖော်သူများဖြစ်လာသည်။ အစားအစာလုံခြုံရေးကို ကိုယ်တွယ်ရသောသူများဖြစ်သောကြောင့် ရင်သွေးငယ်များနှင့် အသိုက်အ၀န်းကို စိတ်ချသောအစားအစာများ ဖန်တီးပေးသူဖြစ်သည်။

"အမျိုးသမီးများက ကမ္ဘာကိုကျွေးမွေးသည်" (Women Feed the World) ခေါင်းစဉ်နှင့် FAO အစီရင်ခံစာတစ်ခု ရှိသည်။ နိုင်ဂျီရီးယား အိမ်ဥယျာဉ်ခြံများတွင် မိန်းမများသည် ဥယျာဉ်တခုထဲမှာပင် အမယ်ပေါင်း ၁၈-၅၇ ထိစိုက်သည်။ ဆာဟာရ အောက်ပိုင်း အာဖရိက၌ ယောင်္ကျားများစိုက်သော ငွေဖြစ်သီးနှံစိုက်ခင်းများ၏ ဘေးကွက်လပ်များတွင် မိန်းမများသည် အပင်မျိုးစုံ ၁၂၀ ထိစိုက်သည်။ ဂွါတီမာလာက မြေ ၀.၁ ဟက်တာ ကျဉ်းကျဉ်းထဲတွင်လည်း မိန်းမများသည်သစ်ပင်နှင့် သီးနှံ ၁၀မျိုးစိုက်သည်။ အိန္ဒိယတွင် မိန်းမများသည် ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ နွားစာ နှင့် ဘယဆေးပင်အမယ်ပေါင်း ၁၅၀ စိုက်ကြသည်။ မက္ကဆီကိုတွင်လည်း လူနှင့်တိရစ္ဆာန်တို့အတွက် အမျိုးသမီးများစိုက်သော အပင် ၄၃၅မျိုး မှ ၂၂၉မျိုး စားကြသည်။ ထိုသာဓကများသည် အမျိုးသမီးထု၏ ဇီ၀မျိုးစုံမျိုးကွဲစုံလင်မှု ဖန်တီးနိုင်ပုံများကို ပေါ်လွင်စေသည်။ ထို့ကြောင့် အစာကွင်းဆက်၏ မူလဘူဓဖြစ်သော မျိုးစေ့များကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှူတွင် အမျိုးသမီးတို့၏ ကဏ္ဍသည် လွန်စွာအရေးပါသည်။

သို့သော်မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်မှူအရေအတွက်သည် စီးပွားရေး၏ အတိုင်းအတာတစ်ခု(GDP) ဖြစ်လာသည်။ ထို့ကြောင့် ထုတ်လုပ်ရေးကဏ္ဍတွင် ဦးဆောင်သောအမျိုးသားထုကိုသာ ချီးမြှောက်လာကြသည်။ သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့် သဘာ၀နှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပြုစုစောင့်ရှောက်နေသော အမျိုးသမီးထု၏ ကဏ္ဍ တဖြည်းဖြည်း မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်လာသည်။ တောင်သူများ၏ ကိုယ့်မျိုးကိုယ်ရွေးချယ်၊ မျိုးချန်၊ ပြန်စိုက် သောနည်းလမ်းများနှင့် မျိုးစေ့များကို ကိုယ်ပိုင်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းဖြင့် ကာကွယ်ခဲ့သော အမျိုးသမီးတို့၏ကိုယ်ပိုင်မူ (Feminist Principles) များသည် သဘာ၀ကိုသူ့လမ်းသူဆောင်စေခဲ့သည်။ သို့သော် စက်မှူစိုက်ပျိုးရေးနှင့်တကွ ထိုးဖောက်၀င်ရောက်လာသည့် တမယ်တည်းစိုက်ပျိုးခြင်း (Monoculture) သည် အမျိုးသမီး နှင့် သဘာ၀ကို ခွဲခြားပစ်လိုက်သည်။ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများတွင် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများသည် စီးပွားရေးကော်ပိုရေရှင်းများ၏ လက်၀ယ်သို့ ကျရောက်သွားသောအခါ ကိုယ်ပိုင်စိုက်ခင်းဆုံးရှုံးလိုက်ရသော လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် အမျိုးသမီးတို့၏ ဇီ၀မျိုးစုံမျိုးကွဲဖန်တီးနိုင်မှူ စုန်းစုန်းနစ် ပျောက်ကွယ်သွားရသည်။

ချမ်းသာကြွယ်ဝြခင်းကို အတိုင်းအတာတစ်ခုဖြင့် တိုင်းသော် လိုနေသည့်ဘက်နှင့် ပိုနေသည့်ဘက် ဟူ၍ နှစ်ဘက်ရှိလာပြီး တစ်ဖက်စောင်းနင်းလူ့အဖွဲ့အစည်းဖြစ်လာသည်။ တိုင်းတာစရာမလိုသည့် ချမ်းသာကြွယ်၀မှူဆိုသည်မှာ အားလုံးတန်းတူညီ ပြည့်စုံနေသည့်လူ့အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အားလုံးတန်းတူညီ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ဂေဟစနစ်ကိုထိန်းညှိပေးနေသော အမျိုးသမီးထု၏ကဏ္ဍသည် တိုင်းတာ၍မရသော အရေးကြီးသည့်သွယ်ဝိုက်ပံ့ပိုးမှု ဖြစ်သည်။ ယခင်က စိတ်ချသော အစားအသောက်များ ဝေမျှစားသောက်ခဲ့သည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ယခုအခါ အစားတစ်လုတ်အတွက် စိတ်မချနိုင် ဖြစ်ချေပြီ။ ယခုအခါတွင် အိမ်သူ၏အိမ်နောက်ဖေးဥယျာဉ်မှ ခူးယူ၍ ဖန်တီးနိုင်သော ဟင်းတစ်ခွက်၏တန်ဖိုးကို လွမ်းဆွတ်နေသလိုမျိုး ဂေဟစနစ်၏ မျိုးခွဲစုံလင်မှုကိုလည်း ပြန်လည်တမ်းတနေကြရသည်။ ထို့ကြောင့် ပုခက်လွှဲသော လက်တစ်စုံသည် ကမ္ဘာမြေကို ပြုစုစောင့်ရှောက်သော လက်တစ်စုံဖြစ်သည်ကို သတိပြုမိရန် လိုပါသည်။

"ထင်ဟပ်နေသည့် အမျိုးသမီးတို့၏ ကဏ္ဍ"

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲမှု (Climate Change) ကို ကာကွယ်နိုင်သည့် နည်းလမ်းများတွင် လူဦးရေတိုးပွားနှူန်းကို ထိန်းချုပ်ခြင်း (Population Control) သည် တစ်ခုအပါအ၀င်ဖြစ်သည်။ လူဦးရေ တိုးပွားမှူပြဿနာကို ရှေးရှုသော် အမျိုးသမီးထုကို ချက်ချင်းထပ်ဟပ်မိစေသည်။ ကျန်းမာရေးအသိပညာမရှိသော မိန်းမတွေကြောင့် လူဦးရေတိုးပွားမှု ပြဿနာတွရှိသည် ဟု ပြစ်တင်ပြောဆိုကြသည်။ ထိုယူဆချက်ကို Reality Check Website တွင် "အိမ်ထောင်တစ်ခုတွင် လိင်ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးသည်ကို အမျိုးသမီးတစ်ဦးတည်းသာ သိစေ၍ အမျိုးသားကို မမျှဝေသော် ထိုလုပ်ရပ်သည် အလဟပ်သပ် သဲထဲရေသွန် လုပ်ရပ်သာ ဖြစ်သည်" ဟု ကင်ညာမှ ဂျာနယ်လစ်တစ်ဦးဖြစ်သူ Edwin Okongo မှ ဝေဖန်ထောက်ပြထားသည်။ ထိုထောက်ပြချက်အရ လူဦးရေတိုးပွားနှုန်းသည် အမျိုးသမီးများနှင့်သာ ဆိုင်သော ကဏ္ဍတစ်ရပ်မဟုတ်ဘဲ အမျိုးသားတို့၏ကဏ္ဍပါ အရေးကြီးသည်ကို မြင်သာမိစေသည်။

ထို့အပြင် ကမ္ဘာမြေပျက်စီးမှုကို လျော့ချစေနိုင်ဖို့အတွက် လျော့သုံး၊ ပြန်သုံး၊ ပြင်သုံးဆိုသည့် နည်းလမ်းများ (3Rs) လိုအပ်လာသည်။ သို့သော် ပြဿနာတစ်ရပ်သည် Eco-friendly Products များရောင်းချသော ကုန်ပစ္စည်းစျေးကွက်တွင် အမျိုးသမီးထု၏ အသုံးအဆောင်အရေအတွက် များပြားနေသည်ကိုတွေ့ရသည်။ ယေဘုယျ ခြုံကြည့်သော် ထိုစျေးကွက်၏ ကုန်ပစ္စည်းထုတ်ပိုးမှုအများစုသည် ပန်းရောင်များဖြစ်နေကြောင်း Mintel Reports တစ်ခုတွင်ဖော်ပြထားသည်။ Plastic Freedom နှင့် Package Free Shop ဆိုသည့် နာမည်ကြီး zero-waste online shop များတွင် 90% သော ၀ယ်ယူသူများသည် အမျိုးသမီးများဖြစ်ကြောင်း စစ်တမ်းအရ သိရသည်။ ထို့အပြင် စျေး၀ယ်စင်တာများတွင်လည်း Recycle bag အသုံးပြုခြင်းကို ငြင်းဆိုသည်မှာ အမျိုးသားအများစုဖြစ်နေကြောင်းတွေ့ရသည်။ ထိုဖြစ်စဉ်များအပေါ် အမျိုးသားထုသည် "အဆိုပါလုပ်ရပ်များသည် ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်းညာဉ် ရှိသည့် မိန်းမများ၏ တာ၀န်ဖြစ်သည်" ဟု ယူဆပြီး ထိုလုပ်ရပ်များအပေါ် မိမိကိုယ်လည်းတစ်ပါးသူများမှ မိန်းမဆန်သောသူ (gay or effeminate)၊ မိန်းမဝါဒ ကျင့်သုံးသောသူ (feminine) ဟူ၍ သုံးသပ်မည်များကို စိုးရိမ်ပူပင်နေသောကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း Sex Roles ဆိုသည့် Research Journal တစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားသည်။

အဆိုပါ လမ်းစဉ်များသည် ကမ္ဘာမြေအား ပျက်စီးမှုလျော့နည်းအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်နေသည့် နည်းလမ်းများဖြစ်သောကြောင့် မိန်းမထုတာ၀န် ယောင်္ကျားထုတာ၀န် ဟူ၍ သီးခြားသတ်မှတ်၍ မရပေ။ အကြောင်းမှာ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်း (Climate Change) သည် မျိုးဆက်အလိုက်ကြုံရမည့် ကပ်ဆိုးတစ်ခု (Generational Crisis) ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

အဆိုပါအချက်များအရ ခြုံငုံသုံးသပ်ရသော် သဘာ၀ပတ်၀န်းထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှူတွင် သွယ်ဝှိက်အရေးပါသည့် အမျိုးသမီးတို့၏ကဏ္ဍသည် မှေးမှိန်၍ရှိမနေသင့်ကြောင်း၊ ဂေဟစနစ်နှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် အရေးကြီးသော စွမ်းဆောင်ချက်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန်လိုကြောင်း သုံးသပ်မိပါသည်။ ထို့ပြင် ဂေဟစနစ်ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် တနိုင်တပိုင် ပူးပေါင်းပါ၀င်၍ ဝိုင်း၀န်းဖြေရှင်းရမည့် လုပ်ဆောင်ချက်မျိုးတွင် တစ်ဖက်သတ်ထင်ဟပ် ပြောဆိုမှူများသည် အဖြေတစ်ခုရှာရန်အတွက် နှောင့်နှေးစေသည့် ကိစ္စရပ်များဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်မိပါသည်။

#ရွှေသင်း

ကိုးကား

~ Women's Indigenous Knowledge and Biodiversity Conservation by Vandana Shiva

~ Nature as the Feminine Principle by Vandana Shiva

~ အမျိုးသမီးများက ကမ္ဘာကြီးကို ကျွေးမွေးစောင့်ရှောက်သည်။ ကော်ပိုရေးရှင်းတို့ မဟုတ်ပါ။ ကိုတာ (ကမ္ဘာကြီးကို ဘယ်သူကကျွေးမွေးနေသတုန်း ; ဘာသာပြန်)

~ The Guardian; Climate Change is not a feminist issue

~ The Guardian; The eco gender gap: why is saving the planet seen as women's work?

Ques to Vandana Shiva

Ques to Madam.Vandana Shiva in the lecture of Earth Democracy

စီးပွားရေးကော်ပိုရေးရှင်းတွေကို တွန်းလှန်ဖို့နဲ့ ဖိအားပေးဖို့အတွက် ကျွန်မတို့လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ဘယ်လိုအရာမျိုးတွေ လုပ်ဖို့လိုအပ်ပါသလဲ??

တခြားသူတွေကို ပြောင်းလဲဖို့၊ ပြုပြင်ဖို့အတွက် ဖိအားပေးလို့မရပါဘူး။ သူတို့လုပ်ရပ်တွေဟာ အစကတည်းက ကြိုတင်ပြင်ဆင်ပြီးသား ဖြစ်လို့ပါ။ ဇီ၀မျိုးကွဲတွေ ပြုန်းတီးအောင်လုပ်မယ်၊ လူတွေကို ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးအောင်လုပ်မယ်၊ လူသားအခွင့်အရေးတွေကို ရိုက်ချိုးမယ်၊ ဒီလိုလုပ်ရပ်တွေဟာ သူတို့ကိုယ်ပိုင်ရွေးချယ်ထားတဲ့ သူတို့ရဲ့လုပ်ရပ်တွေပါ။ ဒါကြောင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အကောင်းဘက်ကိုဦးတည်စေမယ့် ထိရောက်တဲ့နည်းကတော့ Earth Democracy နည်းလမ်းပဲဖြစ်တယ်။

Democracy ဆိုတာ ကိုယ်စားပြုမှုတစ်ခုတင်နဲ့ မလုံလောက်တဲ့ အားလုံးပူးပေါင်းပါ၀င်မှုတစ်ခုပါ။ (Democracy is produced from election but many are becoming very unequal. Representation is never enough, participation is democracy.)

ရှင်သန်နိုင်ဖို့အတွက် အစားအစာနဲ့ အသက်ရှုခြင်း ဆိုတာ ကမ္ဘာမြေနဲ့လူသားတွေကြားက ပတ်သက်ဆက်နွယ်မှုပါ။ ဒါကြောင့် မြေ၊ ရေ၊လေ ဟာ ကမ္ဘာမြေရပ်တည်ဖို့ နဲ့ သက်ရှိတွေရှင်သန်ဖို့အတွက် အချိတ်အဆက်ဆိုတာကို သဘောပေါက်နားလည်ရပါမယ်။ ငါတို့အားလုံးဟာ သဘာ၀ရဲ့အစိတ်အပိုင်းတွေဆိုတာကို အရင်ဆုံး နှလုံးသွင်းဖို့လိုပါတယ်။

သစ်စေ့များဟာ သစ်ပင်ဖြစ်ဖို့ အောက်ခြေအမြစ်ကနေ ကြီးထွားရပါတယ်။ အပေါ် ထိပ်ဖျားကနေ ဆင့်ကဲကြီးထွားလာတာမဟုတ်ပါဘူး။ (The seeds grow from the grass root up. They don't grow from the top down.)

ပျက်စီးမှုတွေ ပြုလုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ အပေါ်ကနေခြုံမိပြီး တစ်ခါတည်းဖျက်စီးပစ်လိုက်နိုင်ပါတယ်။ (If I want to drop a bomb, I take a flight and drop a bomb.)

ဒီလိုပဲ ငါတို့ဟာ ကမ္ဘာမြေလွတ်မြောက်ဖို့အတွက်ကြိုးပမ်းချင်ရင် မျိုးစေ့တွေအရင်ချရပါမယ်။ Earth Democracy ဆိုတာ မျိုးစေ့တစ်စေ့ကနေ ပေါက်ပွားလာတဲ့ သစ်ပင်တစ်ပင်လိုပါပဲ။ ဒါကြောင့် သင်ဟာ ဘယ်သူဘယ်၀ါဖြစ်စေ၊ ဘယ်ဒေသကပဲလာသည်ဖြစ်စေ သင်မျိုးစေ့ချလိုက်တဲ့ အစေ့အဆံလေးဟာ မျိုးစေ့ပေါင်းထောင်ချီကို ပေးနိုင်တဲ့ သစ်ပင်တစ်ပင်ဖြစ်လာမှာပါ။ ဒီလိုနဲ့ အ၀န်းအဝိုင်းတစ်ခုဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။

ယခုအချိန်မှာ လူတွေဟာ စက်မှုစိုက်ပျိုးရေးနဲ့ သဘာ၀အတိုင်း အမယ်စုံစိုက်ပျိုးရေးရဲ့ ခြားနားချက်၊ အားသာချက်တွေကို နားလည်လာကြပါပြီ။ ကိုယ်တိုင်တွေ့ကြုံခံစားရခြင်း၊ ကိုယ်တိုင်သဘောပေါက်နားလည်ခြင်းတွေမှ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေဖြစ်ပါတယ်။ (ဆရာမရဲ့ ၁၉၈၄ ခုနှစ်မှ အတွေ့အကြုံဖြစ်တဲ့ မွန်ဆန်တိုကုမ္ပဏီရဲ့ မျိုးစေ့လက်၀ါးကြီးအုပ်မှုကို တောင်သူများ ကိုယ်ပိုင်စိုက်ခင်းများ၏ အသီးအပွင့်များမှ သဘောပေါက်နားလည်သွားပုံနှင့်တကွ ရှင်းပြပါသည်။)ဒါကြောင့် အားလုံးပါ၀င်တဲ့ ချိတ်ဆက်မှုအဝန်းအဝိုင်းကိုတည်ဆောက်ရပါမယ်။

ကွဲပြားမှုတွေ ခွဲခြားမှုတွေရှိတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ ဖိနှိပ်ခံကျွန်လူ့အဖွဲ့အစည်းကိုပဲ ဖြစ်ပေါ်လာစေပါတယ်။ (Create joining system. Fragmentation and separation create slavery.)

Earth Democracy ဆိုတာဟာ အာဟာဓာတ်ပြည့်၀တဲ့ သဘာ၀ရဲ့အစားအစာများနဲ့ ကျန်းမာပျော်ရွှင်တဲ့လူအဖွဲ့အစည်းဖြစ်ဖို့အတွက် ကမ္ဘာ​မြေနဲ့ လူသားတို့ရဲ့ခရီးစဥ်ဖြစ်တယ်။ ကမ္ဘာမြေရဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်ဟာ ငါတို့အားလုံးရဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်ဖြစ်တယ်။

လူချမ်းသာများအုပ်စု လူ့မလိုင်အလွှာကသာ ဒီအခွင့်အရေးကို ရပိုင်ခွင့်မရှိပါဘူး။ အခွင့်အရေးတန်းတူညီနိုင်ဖို့အတွက် အားလုံးပါ၀င်ဆောင်ရွက်ရပါမယ်။ ဒီကိစ္စရပ်ဟာ ကြီးမားတဲ့လုပ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုစီတိုင်းမှာ ကိုယ်ပိုင်နည်းလမ်းနဲ့ Earth Democracy အတွက် ကြိုးပမ်းအားထုတ်နိုင်ပါတယ်။ မျိုးစေ့ချလိုက်တဲ့လုပ်ဆောင်မှုကနေ အသီးအပွင့်တွေကို မျှ​ဝေခံစားကြပါ။ (Create the earth democracy in your language with your community. Let find out how it flowers.)

▪️▪️▪️

ကျွန်မဟာ တွန်းလှန်ဖို့တော်လှန်ဖို့ အင်အားယူနိုင်ရန် မေးလိုက်တဲ့မေးခွန်းကို ဆရာမက ကိုယ်ပိုင်ပြုစုပျိုးထောင်ခြင်းနည်းလမ်းကို ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဥ်နဲ့ ပြန်လည်ပြောကြားသွားတဲ့အတွက် သိမြင်မှုအသစ်တစ်ခု ရလိုက်ပါတယ်။ အတွင်းအဇ္စျတ္တငြိမ်းချမ်းမှုကနေ အင်အားတွေ ထပ်တိုးရရှိခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့တန်ဖိုးထားမှုတွေ၊ စံသတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ မတူတဲ့ အခြားတစ်ဖက်ကို တွန်းလှန်ပြီး အနိုင်ယူဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ အနိုင်အရှုံးဆိုတာ တိုက်ခိုက်ပြီး ယူရတဲ့အရာမဟုတ်ဘဲ အမှန်တကယ်သိမြင်နားလည်မှုရှိအောင် ထင်ဟပ်ပြမှ သူ့အလိုလို ပြောင်းလဲသွားမယ့် အရာဖြစ်တယ်လို့ ယူဆမိပါတယ်။

#photocrd #Earth_Democracy #YLED #NAVDANYA #earth_university

Ques to Satish Kumar

မနေ့က ဆရာကြီးစာတစ်ကူးမား (Satish Kumar) နဲ့ဆွေးနွေးခွင့်ရတော့ ဆရာကြီးကိုမေးခွန်းတစ်ခုမေးဖြစ်ပါတယ်။

Q: ပဋိပက္ခတွေဖြေရှင်းနိုင်ဖို့အတွက် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခြင်းဟာ အဖြေတစ်ခုလား???

(ဆရာကြီးဖြေသွားတာ အရမ်းရိုးရှင်းပြီး လွန်စွာမှတ်သားစရာကောင်းပါတယ်။ သူ့ဘ၀အတွေ့အကြုံနဲ့တကွ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့လွတ်လပ်ရေးဖခင်ကြီး Mahatma Gandhi ရဲ့ စကားများနဲ့ ဖြေကြားချက်ကို ဒီလိုနားလည်မိပါတယ်။)

A: အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးခြင်း (Dialogue) ဆိုတာဟာ ဆွေးနွေးသူ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်မှာ အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှု ရှိရပါမယ်။ ဆွေးနွေးတဲ့အခါမှာလည်း တစ်ဖက်တစ်ချက်စီက ကိုယ့်ရပ်တည်ချက်တွေ ကိုယ့်ကိုယ်ပိုင်အကျိုးအတွက်သာ ပြောဆိုခြင်းမျိုးမဟုတ်ပါဘူး။

Gandhi ရဲ့စကားအရ အိန္ဒိယနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံသားတွေအတွက်သာမဟုတ်ဘဲ ဗြိတိသျှနိုင်ငံသားများအတွက်ပါ လွတ်မြောက်မှုဖြစ်တယ်။ (Freedom of India is not only good for Indians, it is also for British.)

Nelson Mandela ရဲ့ အသားအရောင်နဲ့ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု တော်လှန်ရေး (Apartheid) မှာလည်း "ဒီကြိုးပမ်းမှုတွေဟာ လူမဲတွေအခွင့်ထူးရဖို့ချည်းမဟုတ်ဘဲ လူဖြူတွေအတွက်ပါ တရားမျှတမှုဖြစ်တယ်" လို့ ရှင်းပါတယ်။

အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှု (Women Deliberation) မှာလည်း "ယောင်္ကျားမိန်းမတန်းတူညီမျှမှုဟာ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အကျိုးရှိမှုဖြစ်ပါတယ်။"

ဒါကြောင့် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးခြင်း (Dialogue) ဆိုတာ တစ်ဦးတစ်ယောက်ချညစီတိုင်းကို ဦးတည်တဲ့ (အားလုံးအတွက်) ကောင်းတဲ့ရလဒ်ကို ရှေးရူတဲ့လုပ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလုပ်ရပ်မှာ ကိုယ့်ဘက်ကစိုက်ထုတ်ရမယ့်အရာတွေရှိပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ ထောက်ထားညှာတာမှု (Sympathy)၊ မျှ​ဝေခံစားမှု (Empathy)၊ ဂရုဏာတရား (Compassion)၊ တန်ဖိုးထားမှု (Values) တွေအပြင် ကိုယ်ယုံကြည်တဲ့အမှန်တရား (Truth) ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်ကျိုးအတ္တလျော့မှု၊ တစ်ဖက်သားကိုပျက်စီးလိုစိတ်မရှိမှု (no contamination) တို့နဲ့အတူ ဆွေးနွေးဝိုင်းမှာ ပါ၀င်ရပါမယ်။

ဒါ့အပြင် Gandhi ရဲ့လမ်းစဥ်အရ Satya Agraha ဆိုတာရှိပါတယ်။ Satya ဆိုတာ ယုံကြည်မှု (Truth) ဖြစ်ပြီး Agraha ဆိုတာ လုံ့လရှိစွာကြိုးပမ်းမှု (Insistence) ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ယုံကြည်မှုအပေါ်မှာ ရပ်တည်ချက်ခိုင်မာမှုဟာလည်း အရေးကြီးတဲ့အချက်တစ်ချက်ဖြစ်ပါတယ်။ တနည်းအားဖြင့် ကိုယ့်ရဲ့ရပ်တည်ချက်မှာ ရိုးသားမှု ပါ၀င်ရပါမယ်။ ဒီအချက်တွေနဲ့အတူ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်နိုင်ရင် အားလုံးပါ၀င်နိုင်မယ့် ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းသို့ ဦးတည်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ (Non-violence is a creative power to convene the ones; the government, industrialists and avoiders and whoever you are.)

ဒါ့အပြင် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခြင်းမှာ အချိန်အတိုင်းအတာလည်းလိုအပ်ပါတယ်။ (In this time, we have to have patience.) အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခုယူခဲ့ကြတဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေမှာ ကောင်းမွန်တဲ့ရလဒ်တွေရကြပါတယ်။ ဒီအချိန်အတိုင်းအတာအတွင်းမှာ ငါတို့တွေက ပြောင်းလဲရေးအတွက်လှုပ်ရှားမှုတွေ (Activism) လုပ်ရပါမယ်။

ကျွန်တော်လည်း ၁၈နှစ်သားထဲက ယခု ၈၄နှစ်အထိ နိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှုတွေလုပ်ဆောင်ခဲ့တာပါ။ နိုင်ငံရေးလုပ်ရှားမှုဆိုသည်မှာ ရေရှည်အတွက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ရပ် (lifelong commitment) ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမှာတော့ နောက်ဆုံးအောင်မြင်မှုပန်းတိုင်တစ်ခုရောက်ရမယ်လို့ မျှော်ကိုးထားချက်မျိုးမရှိရပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီအချိန်တလျှောက်လုံးမှာတော့ ပြောင်းလဲမှုတွေက ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ (We don't know about what we have achieved and what I have achieved but a lot changes have happened.)

ဒါကြောင့် ပြောင်းလဲမှုလုပ်ဆောင်ဖို့ ငါတို့တွေလိုနေတာက ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၊ ညှာတာထောက်ထားမှု၊ လုံ့လရှိမှုတို့နဲ့ စိတ်အားထက်သန်မှုတွေဖြစ်ပါတယ်။ (So we must act with love, compassion, commitment, dedication, passion, full energy and continue to do that...) မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့အတူ ရှေ့ဆက်ရမှာဖြစ်ပြီး မျှော်လင့်နိုင်ဖို့အတွက် အားထုတ်မှုတွေ အများကြီးလိုပါတယ်။ (We have to have a hope but 10% hope, 90% action)

~~~

ဆရာတာရဲ့စာအုပ်အချို့မှာ ဆရာကြီးစာတစ်ကူးမားအကြောင်း အနည်းငယ်လေ့လာဖူးပြီး ဆရာကြီးဟာငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းစဥ်ပေါ်က လူတစ်ဦးဆိုတာ မှတ်သားမိပါတယ်။ ဒီနေ့ဆရာကြီးနဲ့ ဆွေးနွေးခွင့်ရတော့ ဆရာကြီးရဲ့ အပြုံးချိုချို၊ လွတ်လပ်စွာဆွေးနွေးဖို့အတွက် နွေးနွေးထွေးထွေးဖိတ်ခေါ်မှု၊ ရိုးရိုးရှင်းရှင်းပြန်လည်ဖြေကြားပေးမှုတို့အပေါ် စိတ်အေးချမ်းမှုနဲ့ စိတ်ခွန်အားတပြိုင်တည်းရခဲ့ပါတယ်။ ဆရာကြီးက နောက်လည်း အားလုံးနဲ့ ဒီလိုဆွေးနွေးခွင့်ရချင်ပါတယ်​လို့ ပြောသွားတော့ မျှော်လင့်ချက်တွေလည်း အများကြီးထပ်တိုးမိပါတယ်။

#photocrd #2_Jan_2020 #YLED #NAVDANYA #Earth_University